Επιμέλεια

Επιμέλεια
Γιάννης Σταμούλης

20/1/21

Τα αέρια του θερμοκηπίου εφιάλτης για την αύξηση των πυρκαγιών

 Των Γιάννη Σταμούλη και Νίκου Διαμαντή



Σημαντικά είναι τα συμπεράσματα μια έρευνας που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature Communications, η οποία  αξιολογεί την επίδραση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στον ακραίο κίνδυνο καιρικών πυρκαγιών, διαπιστώνοντας ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και η ατμοσφαιρική ρύπανση έχουν σημαντικές επιβαρυντικές  επιπτώσεις στις εκδηλώσεις πυρκαγιών.
Η έρευνα  ανέλυσε το κλίμα υπό διάφορους συνδυασμούς ανθρώπινων επιρροών από το 1920, απομονώνοντας μεμονωμένα αποτελέσματα και τις επιπτώσεις τους στον ακραίο κίνδυνο καιρικών πυρκαγιών.
Μέχρι το 2080, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου αναμένεται να αυξήσουν τον κίνδυνο ακραίας πυρκαγιάς κατά τουλάχιστον 50% στη δυτική Βόρεια Αμερική, την Ισημερινή Αφρική, τη Νοτιοανατολική Ασία και την Αυστραλία,ενώ διπλασιάζουν τον κίνδυνο   στη Μεσόγειο, τη Νότια Αφρική, την ανατολική Βόρεια Αμερική και τον Αμαζόνιο.
Οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που παγιδεύουν τη θερμότητα είναι επιβαρυντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση της θερμοκρασίας σε όλο τον κόσμο.
Η καύση βιομάζας και οι αλλαγές στη χρήση γης έχουν περισσότερες περιφερειακές επιπτώσεις που ενισχύουν τη θέρμανση που προκαλείται από αέρια του θερμοκηπίου και προβλέπει μια αύξηση κατά 30% του κινδύνου ακραίων καιρικών πυρκαγιών στον Αμαζόνιο και τη δυτική Βόρεια Αμερική και  ενισχύουν  τον κίνδυνο ακραίων καιρικών πυρκαγιών στη δυτική Αυστραλία και τον Αμαζόνιο.
Οι ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων θερμοκηπίου έχουν ήδη διπλασιάσει τον ακραίο κίνδυνο πυρκαγιάς και σε ορισμένες περιοχές σε σύγκριση με έναν κόσμο με εκπομπές που καθορίζονται σε επίπεδα πριν από τη βιομηχανία (1920), και θα συνεχίσουν να αυξάνουν τον ακραίο κίνδυνο πυρκαγιάς κατά τον 21ο αιώνα.
 Στην πραγματικότητα, χωρίς μετριασμό των αερίων του θερμοκηπίου, η συχνότητα των ακραίων καιρικών πυρκαγιών θα προκύψει πάνω από την ιστορική μεταβλητότητά της για μεγάλο μέρος της παγκόσμιας εύφλεκτης γης έως το 2080. 
Ενώ οι υψηλές  θερμοκρασίες  ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την αύξηση του ακραίου κινδύνου πυρκαγιάς, αντίστοιχα οι μειώσεις της σχετικής υγρασίας από το αέριο του θερμοκηπίου και οι αυξήσεις του επιφανειακού ανέμου πάνω από τον Αμαζόνιο θα ενισχύσουν περαιτέρω τον κίνδυνο. 


Η ψύξη με αεροζόλ αντιστάθμισε ουσιαστικά την υπερθέρμανση του πλανήτη που προκαλείται από τα αέρια του θερμοκηπίου τον 20ο αιώνα, μειώνοντας τον ακραίο κίνδυνο πυρκαγιάς και και καθυστερώντας την ώρα της εμφάνισης. 
Ωστόσο, τα αερολύματα αναμένεται να παρέχουν ελάχιστη ή καθόλου ανακούφιση για ακραίο κίνδυνο πυρκαγιάς καιρού τον 21ο αιώνα, καθώς μειώνονται στις περισσότερες περιοχές. 
Αυτές οι μειώσεις οδηγούν στη θέρμανση και την ξήρανση στην Ανατολική Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη και ενισχύουν τις αυξήσεις στον ακραίο κίνδυνο πυρκαγιάς και καιρού. 
Σε ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ασία, όπου οι εκπομπές αερολυμάτων αναμένεται να συνεχιστούν, το φαινόμενο ψύξης των αερολυμάτων εξασθενεί την κυκλοφορία μουσώνων της Ανατολικής Ασίας, φέρνοντας ξηρότερες συνθήκες και προκαλώντας  καθαρή αύξηση σε ακραίες καιρικές συνθήκες πυρκαγιάς. 
Είναι ενδιαφέρον ότι τα αερολύματα καύσης βιομάζας έχουν αντίθετη επίδραση στα βιομηχανικά αερολύματα σε ορισμένες περιοχές. Για παράδειγμα, η περιοχή του Αμαζονίου αντιμετωπίζει αύξηση του ακραίου κινδύνου πυρκαγιάς και καιρού στις αρχές του 21ου αιώνα λόγω της καύσης βιομάζας, που πιθανώς συνδέεται με τον ανασταλμένο σχηματισμό νεφών, το οποίο μειώνει τις βροχοπτώσεις χαμηλής έντασης και αυξάνει τις θερμοκρασίες.
Αυτά τα ευρήματα καθιερώνουν έναν πιο λεπτό χαρακτηρισμό του ανθρωπογενούς αντίκτυπου στον ακραίο κίνδυνο πυρκαγιάς και καιρού για την ενημέρωση των στρατηγικών μετριασμού και προσαρμογής.
Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η  κατανόηση του κινδύνου πυρκαγιάς σε περιφερειακή κλίμακα θα βοηθήσει  στον μετριασμό και τον προγραμματισμό και όπως δηλώνει ο επικεφαλής της έρευνας, αυτό είναι σημαντικό για το ευρύτερο πεδίο των πραγμάτων, και για την πολιτική για το κλίμα, καθώς επίσης  για  να μάθουμε πώς οι παγκόσμιες δράσεις θα επηρεάσουν το κλίμα, τις επιπτώσεις στους ανθρώπους,τον πολεοδομικό σχεδιασμό και τη διαχείριση των πυρκαγιών.

4/1/21

Οι πυρκαγιές των δασών είναι πλέον μια μόνιμη καταστροφική απειλή.

 Γιάννης Σταμούλης- Νίκος Διαμαντής

Ιδιαίτερης σημασίας έχουν τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

Για το 2019, το τελευταίο έτος που έγινε η επεξεργασία, προκύπτει ότι κάηκαν πάνω από 400. 000 εκτάρια των φυσικών εκτάσεων της Ευρώπης, ενώ ένας πρωτοφανής αριθμός περιοχών ιδιαίτερης φυσικής προστασίας  επλήγησαν από δασικές πυρκαγιές. Σύμφωνα με τα πορίσματα της έκθεσης, η κλιματική αλλαγή εξακολουθεί  να επηρεάζει τη διάρκεια και την ένταση του κινδύνου πυρκαγιών στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία των επιμέρους εθνικών εκθέσεων για το συγκεκριμένο έτος,  οι μεγαλύτερες καταστροφές σημειώθηκαν στην Ισπανία, όπου 10883 πυρκαγιές κατέστρεψαν 83. 963 εκτάρια, στην    Πορτογαλία  όπου 10839 πυρκαγιές κατέστρεψαν 42.089 εκτάρια, στην Ιταλία όπου 4351 πυρκαγιές κατέστρεψαν 36034 εκτάρια, στην Γαλλία όπου 5435 κατέστρεψαν  23.477 εκτάρια.

Το  στοιχείο  που είναι  το πλέον ανησυχητικό, είναι ότι  οι δασικές πυρκαγιές έπληξαν σοβαρά τις προστατευόμενες περιοχές "Natura 2000" της Ευρώπης. Συγκεκριμένα σε 1048 πυρκαγιές  κάηκαν   159. 585 εκτάρια, σχεδόν το ήμισυ της συνολικής καμένης έκτασης στην ΕΕ. Αντίστοιχα στην Μέση Ανατολή κάηκαν 256.340 εκτάρια, ενώ στις υπόλοιπες χώρες πλήν Ε.Ε. 199.847 εκτάρια.

Χαρακτηριστική είναι η δήλωση  της Mariya Gabriel, Επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, η οποία είναι αρμόδια για το Κοινό Κέντρο Ερευνών, δήλωσε σχετικά: « Οι μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή αυξάνουν τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών σε ολόκληρο τον κόσμο. Η γνώση και τα επιστημονικά στοιχεία έχουν καίρια σημασία για τη λήψη των πλέον αποτελεσματικών μέτρων για την πρόληψη των πυρκαγιών αυτών, τη διαφύλαξη των δασών μας, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την προστασία της ζωής.»

Στο ίδιο μήκος και η δήλωση του Επίτροπου Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας, κ. Virginijus Sinkevičius: «Οι Ευρωπαίοι είδαν φρικτές εικόνες δασικών πυρκαγιών στις δυτικές ακτές των ΗΠΑ, στη Σιβηρία, στην Αυστραλία και στην περιοχή του Αμαζονίου. Αλλά και στην Ευρώπη τα δάση έχουν επίσης πληγεί σοβαρά από πυρκαγιές. Μέρος της αντίδρασης για να εξασφαλιστεί ότι αυτό δεν θα συμβεί σε τόσο καταστροφική κλίμακα συνίσταται στην προστασία και τη διαχείριση των δασών μας με τρόπο που να μειώνει την τρωτότητά τους στις πυρκαγιές, επιτρέποντας παράλληλα στη φύση να αυτοπροστατεύεται. »