Επιμέλεια

Επιμέλεια
Γιάννης Σταμούλης

10/1/13

ΠΕΡΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΜΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΥΝΗΘΗ ΠΡΟΘΕΣΗ

Μια περιμετρική προσέγγιση της μεγάλης πυρκαγιάς της Χίου του 2012
  
Η προσπάθεια προσέγγισης της ανεύρεσης των αιτιών και υπαίτιων των πυρκαγιών στη χώρα μας, σαφώς και δεν είναι μια εύκολη υπόθεση.  Οι  μεγάλες και καταστρεπτικές πυρκαγιές που έχουν σημειωθεί στη χώρα μας, και  το γεγονός, ότι  ο μεγαλύτερος αριθμός τους είναι «ορφανός» υπαιτίων, γεννά την ανάγκη μιας πολύπλευρης αντιεμπρηστικής πολιτικής, που θα περιλαμβάνει στη σφαίρα της, το σύνολο των εγκληματολογικών πιθανοτήτων, θα εκτιμά κοινωνικές εκφάνσεις και μορφές κοινωνικών συγκρούσεων, θα μελετά ιστορικές συγκυρίες και θα λαμβάνει υπόψη γενικότερες εθνικές-πολιτικές – οικονομικές εξελίξεις .
Σε παλαιότερες προσεγγίσεις μου, τόσο για την πυρκαγιά της Πάρνηθας, όσο  και των πυρκαγιών της Πελοποννήσου του 2007,  έθεσα στο δημόσιο προβληματισμό, απλές αποτυπώσεις στοιχείων που  προσπαθούν να  φωτίσουν όλες τις πλευρές των πιθανόν συνευθυνόντων των μεγάλων καταστροφών. Αυτό που με απλά  λόγια μπορούμε να συνοψίσουμε « Πυρκαγιές, πέρα από την απλή αμέλεια και την συνήθη πρόθεση.»
Πέντε μήνες μετά την μεγάλη καταστρεπτική πυρκαγιά  της Χίου και ενώ ο χρόνος προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές και η  λήθη να καλύψει την οργή και την θλίψη, με την μικρή ασφάλεια της χρονικής απόστασης από το συμβάν, μπορούμε να συγκεντρώσουμε μερικά από τα «δημόσια στοιχεία» που συγκροτούν μερικές από τις πλευρές του γενικότερου ιστορικού-κοινωνικού οικονομικού γίγνεσθαι, που συγκροτούν το πλαίσιο που εκδηλώθηκε η καταστρεπτική πυρκαγιά.11 Μαρτίου του 1822 ο αρχηγός της επανάστασης στη Σάμο, Λυκούργος Λογοθέτης,  με  τους αγωνιστές του  ενεργεί ηρωική απόβαση στη Χίο, χτυπάει την τουρκική καταχτητική δύναμη του νησιού  και χαρίζει ανάσα απελευθέρωσης στους Χιώτες.
Η όαση της χιώτικης ελευθερίας κρατά δυστυχώς λίγες μέρες.
Στις 30 Μαρτίου 1822  Τουρκικός στόλος, με μεγάλη στρατιωτική δύναμη φτάνει στο βόρειο τμήμα του νησιού, καταπνίγει τις ελληνικές επαναστατικές δυνάμεις  και ξεκινά  τη σφαγή , τις λεηλασίες και το κάψιμο του νησιού.
Τις επόμενες ημέρες οι Τούρκοι, με εντολή του   Βαχήτ Πασά  θα σφάζουν βρέφη έως 3 ετών , αγόρια και άνδρες άνω των 12 ετών , γυναίκες άνω των 40 ετών και  να αιχμαλωτίζουν κορίτσια και γυναίκες από 3 έως 40 ετών και αγόρια από 3 έως 12 ετών. Γλίτωναν μόνο όσοι ασπάζονταν το μωαμεθανισμό.
Το νησί ερημώθηκε. Μετά την καταστροφή, από τους 117.000 Χριστιανούς που ήταν ο τότε πληθυσμός της Χίου , έμειναν περίπου 1800 -2000 άνθρωποι. 21.000 ήταν οι φυγάδες και 52.000 οι αιχμάλωτοι. Από τους υπολογισμούς φαίνεται  ότι σφαγιάσθηκαν περίπου 52.000 Χιώτες.
Η καταστροφή της Χίου συγκλόνισε όχι μόνο τον Ελληνισμό , αλλά και όλη την Ευρώπη.
Η καταστροφή διώχνει ως μετανάστες και πολλούς από τους κατοίκους των γειτονικών  με τη μαρτυρική  Χίο, Οινουσσών.
80 χρόνια μετά, τον Νοέμβριο του 1912,  ο ελληνικός στόλος φτάνει έξω από το λιμάνι της Χίου , φέρνοντας την απελευθέρωσή της από τον τούρκικο ζυγό και την ενσωμάτωσή της στο απελευθερωμένο ελληνικό κράτος. Μαζί τη; Θα απελευθερωθούν τα γειτονικά Ψαρά και Οινούσσες.
2012. Εκατό χρόνια μετά την απελευθέρωση της Χίου, Ψαρών, Οινουσσών.Με την ευκαιρία της εκατονταετίας, ο Δήμος Οινουσσών, στις 28 Ιουλίου 2012 παίρνει την πρωτοβουλία να εορτάσει την επέτειο, με την  ανάθεση   σύνθεσης επετειακού μνημιακού μουσικού έργου  με  τίτλο «Μνήμη Ελευθερίας» με συνθέτη τον Γιάννη Μαρκόπουλο.
Η πρώτη δημόσια εκτέλεση  του μουσικού έργου  προγραμματίζεται να γίνει  στο αμφιθέατρο, στο κέντρο του νησιού την Κυριακή  12 Αυγούστου 2012.
Πέντε μέρες πριν την προγραμματισμένη τελετή, στις 7 Αυγούστου 2012, το μεσημέρι, εκδηλώνεται πυρκαγιά κοντά στο φημισμένο μοναστήρι της Παναγιάς  στις Οινούσσες. Η πυρκαγιά εξαπλώνεται ταχύτατα, απειλεί το μοναστήρι, και μέσα σε λίγες ώρες φτάνει στα όρια της πόλης, όπου και οι πυροσβεστικές δυνάμεις την έθεσαν τελικά υπό έλεγχο. Ο απολογισμός δείχνει καμένα 900 στρέμματα χορτολιβαδικής και 100 στρέμματα δασικής   έκτασης.
Η συναυλία αναβλήθηκε.
Δοθείσης της ευκαιρίας, χαρακτηριστική είναι η σημερινή άποψη των φίλων και  γειτόνων εξ ανατολών, για το νησί των Οινουσσών, όπως τη διαβάζουμε στο βιβλίο έκδοσης   «Ανώτατο συμβούλιο  Ατατούρκ για τη γλώσσα και τον πολιτισμό» The twilight zones in the Aegean. (un)Forgotten Turkish Islands:
«Το νησί των Οινουσσών σύμφωνα με τα ιστορικά και γεωγραφικά ευρήματα, είναι μέρος του νησιωτικού συμπλέγματος του Koyun, και «δεν προσαρτήθηκε» από την Ελλάδα στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Το όνομα δεν αναφέρεται  στην συνθήκη της Λωζάνης και ως εκ τούτου δεν παραχωρήθηκε ποτέ στην Ελλάδα»